آزمایش بررسی عملکرد کلیه شامل چه آزمایشاتی است؟
کلیه‌ها اندام‌هایی به اندازه یک مشت هستند و در دو طرف ستون فقرات قرار دارند. آنها اندام‌های گرانبهایی هستند که وظیفه آنها تصفیه و پاکسازی خون از مواد زائد و سپس از بین بردن آنها از طریق ادرار است. هر بیماری کلیوی تا مراحل پیشرفته‌تر بیماری، علائمی را نشان نمی‌دهد، بنابراین تنها راه برای برجسته کردن مشکلات افراد در معرض خطر، آزمایش بررسی عملکرد کلیه است.
چه زمانی باید آزمایش بررسی عملکرد کلیه را انجام دهیم؟
افرادی که بیشتر در معرض خطر ابتلا به اختلالاتی مانند نارسایی کلیه هستند از موارد زیر رنج می‌برند:
- دیابت
- فشار بالا
- یا افرادی که در خانواده خود دارای مشکلات کلیوی هستند.
همچنین مطالعه کنید : آزمایش در منزل
احتمال ابتلا به بیماری‌های کلیوی با افزایش سن ، افزایش می‌یابد و در زنان شایع‌تر از مردان است. شرایط زیر ممکن است پزشک را به تجویز آزمایش بررسی عملکرد کلیه سوق دهد:
- وجود خون و یا پروتئین در ادرار
- یک بیماری قلبی عروقی
- نارسایی قلبی
- سنگ کلیه
- هیپرتروفی پروستات
- بیماری که مستلزم تجویز مزمن داروهایی است که قادر به ایجاد مشکلات کلیوی هستند مانند داروهای ضد التهاب و لیتیوم
- تغییر در میزان ادرار تولید شده (کم یا بیشتر)
- خستگی غیر قابل توضیح
- از دست دادن اشتها
- تنگی نفس
- احساس ناراحتی طولانی مدت
آزمایش بررسی عملکرد کلیه شامل چه آزمایشاتی است؟
همانطور که گفته شد اگر پزشک شما مشکوک به بیماری‌های کلیوی شود، آزمایش بررسی عملکرد کلیه را تجویز می‌کند. ما در این قسمت به بررسی این آزمایش‌ها می‌پردازیم :
کراتینین سرم
کراتینین یک ماده زائد است که در نتیجه سایش و پارگی طبیعی عضلات بدن ایجاد میشود. سطح کراتینین خون می‌تواند بر اساس سن، قومیت و اندازه بدن متفاوت باشد. مقدار این ماده بیشتر از 1.2 در زنان و 1.4 در مردان می‌تواند نشانه اولیه این باشد که کلیه‌های شما به درستی کار نمی‌کنند. سطح کراتینین در خون با بدتر شدن وضعیت کلیه‌ها افزایش می‌یابد.
نرخ فیلتراسیون گلومرولی (eGFR)
این آزمایش نشان می‌دهد که کلیه‌ها چقدر خون را از مایعات و مواد زائد اضافی پاک می‌کنند. می‌توان آن را از سطح کراتینین سرم از طریق سن، وزن، جنسیت و سطح بدن فرد محاسبه کرد. eGFR طبیعی ممکن است با افزایش سن متفاوت باشد (با افزایش سن کاهش می‌یابد). مقدار طبیعی آن 90 یا بالاتر است، همچنین نتیجه زیر 60 نشان دهنده عملکرد نادرست کلیه‌ها است. eGFR زیر 15 نشان می‌دهد که برای نارسایی کلیه به درمان نیاز خواهید داشت، مانند دیالیز یا پیوند کلیه.
نیتروژن اوره خون
نیتروژن اوره محصول تجزیه پروتئین‌هایی است که با غذا مصرف میشود. سطح نرمال BUN بین 7 تا 20 است. با کاهش عملکرد کلیه، سطح آن افزایش می‌یابد.
آلبومین در خون یا ادرار
آلبومین پروتئینی در خون است که معمولاً توسط کلیه‌ها حفظ میشود. اگر کاهش یابد، ممکن است فیلتر دیگر به درستی کار نکند.
سایر آزمایشات بررسی عملکرد کلیه
سایر آزمایشات بررسی عملکرد کلیه‌ها عبارتند از:
- بی کربنات‌ها، برای ارزیابی اسیدیته خون
- پتاسیم، کلسیم و فسفر
- هورمون پاراتیروئید، هورمونی که قادر به کنترل سطح گردش خون کلسیم و فسفر است.
- ویتامین دی
- آزمایشات ادرار
برخی از این آزمایشات فقط به مقادیر کمی ادرار نیاز دارند. با این حال، برخی دیگر نیاز به جمع آوری تمام ادرار تولید شده در 24 ساعت دارند. آزمایش ادرار 24 ساعته میزان دفع شده توسط کلیه‌ها را در یک روز نشان می‌دهد. این آزمایش همچنین می‌تواند اندازه گیری دقیق نشت پروتئین از کلیه‌ها به ادرار را نشان دهد.
آزمایش ادرار
این آزمایش شامل تجزیه و تحلیل میکروسکوپی نمونه ادرار و آزمایش شیمیایی با استفاده از نوارهای آزمایش ویژه است که در نمونه ادرار غوطه ور میشود. در صورت وجود ناهنجاری‌هایی مانند مقادیر بیش از حد پروتئین، خون، چرک، باکتری و قند، نوار تغییر رنگ می‌دهد. آزمایش ادرار می‌تواند به شناسایی انواع اختلالات کلیه و مجاری ادراری از جمله بیماری مزمن کلیه، دیابت، عفونت مثانه و سنگ کلیه کمک کند.
پروتئین در ادرار برای آزمایش بررسی عملکرد کلیه
تجزیه و تحلیل می‌تواند بخشی جدایی ناپذیر از معاینه شیمیایی ادرار باشد یا با استفاده از یک نوار معرف خاص انجام شود. مقدار بیش از حد پروتئین در ادرار، پروتئینوری نامیده میشود. یک نوار تست مثبت (1+ یا بالاتر) باید با نوارهای تست خاص‌تر (نوارهای آلبومین) یا اندازه گیری‌های کمی مانند نسبت آلبومین به کراتینین تأیید شود.
میکروآلبومینوری
این تست حساس‌تر است به طوری که می‌تواند حتی ردپایی از پروتئین خاص، آلبومین، در ادرار را شناسایی کند. افرادی که در معرض خطر ابتلا به بیماری کلیوی هستند، باید این آزمایش را انجام دهند.
کلیرانس کراتینین
آزمایش کلیرانس کراتینین، کراتینین موجود در نمونه ادرار 24 ساعته را با سطح خون مقایسه می‌کند تا مشخص کند که کلیه‌ها در هر دقیقه چه مقدار خون را فیلتر می‌کنند.
کلام آخر
همانطور که گفته شد، کلیه‌ها اندام‌های حیاتی و مهم برای بدن انسان هستند. وظیفه اصلی آنها تصفیه خون و ادرار است. اگر کلیه‌ها دچار بیماری یا مشکلات کلیوی شوند، عملکرد صحیح خود را از دست می‌دهند. بنابراین انجام آزمایشات عملکرد کلیه‌ها از هر شش ماه یا یک سال یکبار، بنا به درخواست پزشک باید انجام شود.
همچنین مطالعه کنید : انواع سنگ کلیه و درمان آن
نظرات: