نشانه‌های مرگ بیمار سرطانی: آخرین علائم  و اقدمات مهم قبل و حین مرگ! 

در آخرین روزهایی که بیمار تجربه می‌کند، پیش بینی اتفاقات آینده می‌تواند چالش‌برانگیز باشد. در این شرایط، مراقب، همراه یا پرستار، وابسته به محل (بیمارستان یا منزل) مسئولیت و وظایف متفاوتی خواهند داشت. بدیهی است که در شرایطی که بیمار در خانه، روز‌های واپسین خود را تجربه می‌کند، مسئولت فرد مراقب یا پرستار بسیار سنگین‌تر از شرایطی است که بیمار در بیمارستان باشد. در هر صورت تیم مراقبت پزشکی تا آخرین لحظات زندگی بیمار، وظایف خود را به بهترین حالت ممکن انجام خواهند داد. نشانه‌های مرگ بیمار سرطانی، زنگ خطری برای خانواده و تیم مراقبتی است که بهترین شرایط را برای بیمار ایجاد کرده تا آرامش و نیاز‌های اولیه او برآورده شود. برای آشنایی کامل با این علائم و اقدامات مناسب در این شرایط تا انتهای مقاله، همراه ما باشید. 

نشانه‌های مرگ بیمار سرطانی چیست؟ 

نشانه‌های مرگ بیمار سرطانی، که در ماه ها، هفته‌ها و روزهای پایانی زندگی بیمار سرطانی رخ می‌دهند، نکاتی هستند که حتما باید آن‌ها را دانست. این علائم نحوه مراقب از بیمار را مشخص می‌کند، همچنین به خانواده و بیمار، فرصت آماده شدن برای این شرایط خاص را می‌دهد. به صورت کلی، این علامت‌ها عبارت‌اند از:

• هذیان
• احساس خستگی
• تنگی نفس
• درد
• سرفه کردن
• یبوست
• مشکل در بلع
• صدای خرخر همراه با تنفس
• شوک‌های ناگهانی
• تب
• خونریزی
• عدم پاسخگویی
• تغییرات فیزیکی
• عدم تمایل به خوردن و نوشیدن

هذیان

هذیان در روزهای پایانی زندگی شایع است. بیشتر افراد سطح هوشیاری پایین‌تری دارند. آن‌ها ممکن است گوشه گیر شوند، هوشیاری‌شان کاهش یابد و انرژی کمتری داشته باشند. برخی از افراد ممکن است آشفته یا بیقرار باشند و توهم داشته باشند، روان‌آشفتگی در پایان زندگی می‌تواند دلایل زیادی داشته باشد. توهماتی که با هذیان ارتباطی ندارند اغلب در پایان زندگی رخ می‌دهند. برای افراد نزدیک به مرگ، بروز توهماتی که شامل عزیزانی است که قبلاً فوت کرده اند، معمول است. طبیعی است که اعضای خانواده هنگام بروز این توهمات احساس ناراحتی کنند. 

هذیان می‌تواند بر اثر تاثیرات مستقیم سرطان، مانند: تومور در حال رشد در مغز ایجاد شود، اما علت‌های دیگر نیز وجود دارند که عبارت‌اند از: 

• مقدار بالاتر یا کمتر از حد نرمال از مواد شیمیایی خاص در خون که قلب، کلیه‌ها، اعصاب و ماهیچه‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد
• عوارض جانبی داروها یا تداخلات دارویی 
• کم آبی بدن یا از دست دادن آب مورد نیاز بدن

درمان هذیان

هذیان ناشی از علائم مرگ در بیماران سرطانی، ممکن است با یافتن علت و درمان آن کنترل شود. بسته به علت هذیان، پزشکان ممکن است موارد زیر را انجام دهند: 

• دارو برای تثبیت سطح برخی از مواد شیمیایی در خون
• قطع یا کاهش دوز داروهایی که باعث هذیان می‌شوند یا دیگر در پایان عمر مفید نیستند، مانند داروهای کاهش دهنده کلسترول 
• قرار دادن مایعات در خون برای کاهش کم آبی بدن

خستگی

خستگی یکی از شایع‌ترین علائم روزهای آخر زندگی است. ممکن است در این مدت خستگی فرد هر روز شدیدتر شود، همچنین ممکن است خواب آلودگی، ضعف و مشکلات خواب در بیمار رخ دهد. داروهایی که فعالیت مغز، هوشیاری و انرژی را افزایش می‌دهند، ممکن است مفید باشند. 

تنگی نفس

احساس تنگی نفس یک نشانه رایج است و ممکن است در روزها یا هفته‌های آخر زندگی بدتر شود. تنگی نفس یا عدم توانایی در نفس کشیدن اغلب ناشی از سرطان پیشرفته است. علل دیگر آن شامل موارد زیر است: 

• تجمع مایع در شکم
• از دست دادن قدرت عضلانی
• هیپوکسمی (شرایطی که در آن اکسیژن کافی در خون وجود ندارد) 
• بیماری انسداد مزمن ریه (COPD) 
• ذات الریه
• عفونت

بیشتر بخوانید: علت تنگی نفس و تپش قلب + راه تشخیص و درمان آن

درمان تنگی نفس

راه‌های کمک به بیماران سرطانی که در روزهای پایانی زندگی احساس تنگی نفس می‌کنند عبارت‌اند از: 

• اکسیژن اضافی، اگر تنگی نفس ناشی از هیپوکسمی است 
• استراحت 
• آنتی بیوتیک برای تنگی نفس ناشی از عفونت 

درد

درد در ساعات پایانی زندگی معمولاً قابل کنترل است. مسکن‌های اپیوئیدی برای تسکین درد بسیار خوب عمل می‌کنند و معمولاً در پایان عمر استفاده می‌شوند. در روزهای آخر زندگی بیمار نمی‌تواند داروی درد را قورت دهد. هنگامی که داروها را نمی‌توان از راه خوراکی مصرف کرد، داروی درد ممکن است به صورت تزریقی یا انفوزیونی وریدی تجویز شود. با دستور پزشک می‌توان از این روش‌ها در منزل استفاده کرد. 

سرفه

سرفه در پایان زندگی ممکن است به ناراحتی فرد بیفزاید. سرفه‌های مکرر می‌تواند باعث درد و بی‌خوابی، افزایش خستگی و بدتر شدن تنگی نفس شوند. 

درمان سرفه

انواع داروهای زیر ممکن است برای ایجاد آسایش هر چه بیشتر بیمار در حال مرگ، مورد استفاده قرار گیرد: 

داروهای سرفه و خلط‌‌‌آور برای افزایش مایعات برونش و شل شدن مخاط 

داروهایی برای کاهش تولید مخاط که می‌تواند باعث سرفه در افرادی شود که مشکل بلع دارند

یبوست

افراد مبتلا به سرطان ممکن است در روزهای آخر زندگی دچار یبوست شوند. افرادی که در بلع مشکل دارند، ممکن است نتوانند برای درمان یبوست، ملین‌ها را به صورت خوراکی مصرف کنند. در صورت نیاز، ملین‌ها ممکن است به صورت مقعدی داده شوند. 

مشکل در بلع

افراد مبتلا به سرطان ممکن است در روزهای آخر زندگی مشکل بلع داشته باشند. هم مایعات و هم غذا ممکن است به سختی قورت داده شوند و باعث کاهش اشتها، کاهش وزن، تحلیل عضلانی و ضعف شوند. استفاده از مکمل‌های غذایی برای بیماران در روزهای آخر زندگی مفید نیست و ممکن است خطر آسپیراسیون و عفونت را افزایش دهد. 

جغجغه مرگ (زنگ مرگ) 

اصطلاح جغجغه یا زنگ مرگ، به صدایی خرخر در گلو اشاره دارد که قبل از مرگ به گوش می‌رسد و از نشانه‌های مرگ بیمار سرطانی به حساب می آید. جغجغه، زمانی اتفاق می‌افتد که بزاق یا مایعات دیگر در گلو و مجاری تنفسی، جمع می‌شود. این صدا معمولا ناشی از تجمع بزاق در پشت گلو است. نوع دیگر جغجغه ناشی از مایع در مجاری هوایی ناشی از عفونت، تومور، آسپیراسیون یا مایع اضافی در بافت‌های بدن است. جغجغه مرگ نشانه آن است که مرگ ممکن است در چند ساعت یا چند روز اتفاق بیفتد. این صدای خرخر، می‌تواند برای کسانی که کنار بیمار هستند، بسیار ناراحت کننده باشد. 

شوک‌های ناگهانی (میوکلونیک)

شوک‌های میوکلونیک، ممکن است در اثر مصرف دوزهای بسیار بالای دارو برای مدت طولانی ایجاد شود. این شوک‌ها، به انقباضات یا تکان‌های ناگهانی عضلانی گفته می‌شود که بیمار نمی‌تواند آن را کنترل کند. سکسکه یکی از انواع تند و سریع میوکلونیک است. تکان‌های کوتاه و شوک مانند، می‌توانند در یک یا چند گروه ماهیچه‌ای مختلف در هر نقطه از بدن رخ دهند. 

تب

تب ممکن است در اثر عفونت، داروها یا خود سرطان ایجاد شود. درمان تب در روزهای آخر زندگی بستگی به این دارد که آیا باعث ناراحتی فرد می‌شود. اگرچه عفونت‌ها را می‌توان با آنتی‌بیوتیک‌ها درمان کرد، اما افراد نزدیک به پایان عمر ممکن است تصمیم بگیرند که علت تب را درمان نکنند. 

خونریزی

خونریزی ناگهانی، ممکن است در افرادی که سرطان‌ها یا اختلالات خاصی دارند رخ دهد. رگ‌های خونی ممکن است در اثر برخی سرطان‌ها یا درمان‌های سرطان آسیب ببینند. برای مثال، پرتودرمانی می‌تواند رگ‌های خونی را در ناحیه تحت درمان ضعیف کند. تومورها همچنین می‌توانند به رگ‌های خونی آسیب برسانند. 

عدم تمایل به خوردن و نوشیدن

در روزها تا ساعات پایانی زندگی، افراد اغلب تمایل به خوردن یا نوشیدن را از دست می‌دهند و ممکن است غذا و مایعاتی را که به آن‌ها پیشنهاد می‌شود، میل نکنند. خانواده ممکن است، دهان و لب‌ها را با حوله یا دستمال مرطوب نگه دارند. غذا و مایعات را نباید به زور به فرد تحمیل کرد، زیرا ممکن است باعث ناراحتی بیمار یا خفگی او شود.

عدم پاسخگویی 

بیماران، ممکن است از جمع کناره گیری کنند و زمان بیشتری را به خواب اختصاص دهند. آن‌ها ممکن است به آرامی به سؤالات پاسخ دهند یا اصلاً جواب ندهند، گیج به نظر برسند و ممکن است به آنچه در اطرافشان می‌گذرد علاقه‌ای نداشته باشند. اکثر بیماران، پس از اینکه دیگر قادر به صحبت کردن نیستند، همچنان قادر به شنیدن هستند. اگر اعضای خانواده به لمس و صحبت با فرد ادامه دهند، حتی اگر پاسخی ندهند، باعث ایجاد احساس آرامش در بیمار می‌شود. 

تغییرات فیزیکی

برخی تغییرات جسمی ممکن است در پایان زندگی در بیمار رخ دهد که عبارت‌اند از: 

• ممکن است ادرار کمتری دفع کنند و رنگ آن تیره باشد. 
• دست و پای آن‌ها ممکن است لکه دار، سرد یا آبی شود. مراقبان می‌توانند برای گرم نگه داشتن فرد از پتو استفاده کنند. از پتوهای برقی یا پدهای گرمایشی نباید استفاده کرد. 
• ضربان قلب آن‌ها ممکن است بالا یا پایین رفته و نامنظم شود. 
• فشار خون معمولا پایین می‌آید. 

زمان پایان زندگی بیمار سرطان

پایان زندگی بیمار سرطانی ممکن است ماه ها، هفته ها، روزها یا ساعت‌ها طول بکشد. در این مدت تصمیمات زیادی در مورد درمان و مراقبت برای افراد مبتلا به سرطان گرفته می‌شود. برای خانواده‌ها و تیم مراقبت‌های پزشکی، بسیار مهم است که در مورد برنامه‌های پایان زندگی با فرد صحبت کنند و خواسته‌های او را زودتر از موعد بدانند. این کار باعث می‌شود تا اعضای خانواده در پایان زندگی، تصمیمات مهمی برای فرد بگیرند. 

هنگامی که انتخاب‌ها و برنامه‌های درمانی قبل از پایان زندگی مورد بحث قرار می‌گیرد، می‌تواند استرس را بر بیمار و خانواده کاهش دهد. هنگامی که کودکی به بیماری لاعلاج مبتلا می‌شود، بحث در مورد پایان زندگی با پزشک کودک ممکن است مدت زمانی را که کودک در بیمارستان می‌گذراند کاهش دهد و به والدین کمک کند تا احساس آمادگی بیشتری کنند. 

تصمیم گیری در مورد محل مرگ

بسیاری از افراد مبتلا به سرطان پیشرفته آرزو دارند در خانه به زندگی خود پایان دهند. به نظر می‌رسد افرادی که در خانه با خدمات و پشتیبانی می‌میرند، کنترل علائم و کیفیت زندگی بهتری دارند. همچنین نسبت به افرادی که در بیمارستان یا بخش مراقبت‌های ویژه فوت می‌کنند، احساس آمادگی بیشتری برای مرگ می‌کنند. مرکز مهر درمان خدمات پرستاری در منزل را برای بیماران سرطانی ارائه می‌دهد. برای ثبت درخواست این خدمات می‌توانید از سایت مهر درمان و شماره ۰۹۰۵۸۰۰۸۰۰۶ اقدام به پر کردن فرم درخواست کنید. برای کودکان مبتلا به سرطان پیشرفته، خانواده‌ها و پزشکان باید در مورد آرزوهای محل مرگ در روزهای پایان زندگی صحبت کنند. کودکانی که در بیمارستان می‌میرند ممکن است درمان‌های شدیدتری داشته باشند و والدین آن‌ها غم و اندوه بیشتری نسبت به کودکانی که در خانه می‌میرند داشته باشند. 

استفاده از ونتیلاتور برای بیماران سرطانی

ونتیلاتور دستگاهی است که به افراد کمک می‌کند نفس بکشند. گاهی اوقات استفاده از دستگاه تنفس مصنوعی وضعیت فرد را بهبود نمی‌بخشد، بلکه مدت طولانی‌تری او را زنده نگه می‌دارد. اگر هدف از مراقبت کمک به فرد برای زندگی طولانی‌تر باشد، طبق میل فرد ممکن است از دستگاه تنفس مصنوعی استفاده شود. اگر پشتیبانی از ونتیلاتور کمک نکرد یا دیگر آن چیزی نیست که فرد می‌خواهد، فرد، خانواده او و تیم مراقبت پزشکی، ممکن است تصمیم بگیرند ونتیلاتور را خاموش کنند. مرکز مهر درمان خدمات اجاره تجهیزات پزشکی مانند: دستگاه ونتیلاتور را برای بیمارانی که در منزل از آن‌ها نگهداری می‌شود را نیز ارائه می‌دهد. برای اجاره تجهیزات پزشکی نیز می‌توان با شماره ذکر شده تماس برقرار کرد و یا از طریق وبسایت مهر درمان اقدام به پر کردن فرم درخواست انجام داد. 

کلام پایانی 

بروز نشانه‌های مرگ بیمار سرطانی، یک اتفاق ناخوشایند برای اطرافیان بیمار است که می‌تواند در آن‌ها نگرانی‌هایی را ایجاد کند. این شرایط، می‌تواند به بیمار و خانواده او کمک کند تا بهترین تصمیم و اقدامات را برای فرصت باقی مانده اتخاذ کنند. در این مقاله تمام نشانه‌های مرگ بیمار سرطانی را به همراه راه‌های کنترل و درمان آن‌ها بررسی کردیم. 

سوالات متداول