پرستاری از بیماران اعصاب و روان: مزایا، کاربرد و نحوه مراقبت!
این مقاله توسط پزشکان متخصص مهر درمان بازبینی و تایید شده است .
پرستاری از بیماران اعصاب و روان بسیار حائز اهمیت است زیرا سلامت روان یک جنبه ضروری از سلامت کلی است و شامل رفاه روانی، عاطفی و اجتماعی فرد میشود، همچنین بر نحوه احساس، فکر و عمل کرد شخص تاثیر میگذارد و نحوه ارتباط فرد با دیگران، مدیریت استرس و تصمیمگیری را تعیین میکند.
مشکلات یا بیماریهای روانی میتوانند در هر زمانی در طول زندگی فرد ایجاد شوند. عوامل مختلفی مانند: عوامل بیولوژیکی (ژنها)، عوامل محیطی (سموم، الکل و مواد مخدر)، سابقه خانوادگی بیماریهای سلامت روان، و تجربیات زندگی (سوء استفاده یا ضربه روحی) باعث بیماریهای سلامت روان میشوند.

بیماری اعصاب و روان چیست؟
بیماریهای اعصاب و روان (Neuropsychiatric Disorders) یا اختلالات عصبی و روانی، مجموعهای از بیماریها و اختلالاتی هستند که همزمان علائم و نشانههایی از مشکلات عصبی و روانی را نشان میدهند. این بیماریها در ساختار و عملکرد مغز و نظام عصبی تأثیرگذار هستند و میتوانند بر روی شناخت، هیجانات، رفتار و عملکرد عمومی فرد تأثیر بگذارند. علائم و نشانههای مشکلات سلامت روان عبارتاند از:
- افسردگی
- اضطراب
- اختلالات خواب
- ناتوانی در تمرکز
- ترس بیش از حد
- احساس گناه بیش از حد
- اضطراب عمومی
- اختلال ترس و وسواسی-اجباری (OCD)
- اختلال ترس اجتماعی
- اختلال استرس پساز سانحه (PTSD)
- جامعه گریزی
- تغییرات خلقی شدید
- مشکلات توهم
- هایپرسونی
- پایین بودن اعتماد به نفس
- اختلالات خوردن
- اعتیاد
- اختلالات اسکیزوفرنی
- اختلالات خلقی و دوقطبی
- اختلالات خلقی-رفتاری کودکان
- سندرم ترس و اضطراب
- سندرم مغزی-رودهای
پرستار اعصاب و روان کیست؟
پرستار بیمار اعصاب و روان (Neuropsychiatric Nurse) یا روان پرستار، یک حرفه در حوزه بهداشت و درمان است که به مراقبت و درمان بیمارانی میپردازد که با اختلالات عصبی و روانی مواجه هستند. این پرستاران تخصص و آموزش لازم را در زمینه علوم اعصاب و روانشناسی دریافت کردهاند و میتوانند در بخشهای مختلف مانند: بیمارستانها، مراکز بهداشت روانی، مراکز تحقیقاتی، مراکز مشاوره و خانه بیماران فعالیت کنند.
وظایف پرستار اعصاب و روان
پرستاری از بیماران اعصاب و روان نیازمند تواناییهای خاصی است که به روان پرستاران آموزش داده میشود این پرستاران وظایف خاصی دارند که در ادامه به آن میپردازیم. وظایف پرستاران بیمار اعصاب و روان عبارتاند از:
- ارزیابی بیمار: پرستار بیمار اعصاب و روان باید بتواند ارزیابی جامعی از وضعیت عصبی و روانی بیماران انجام دهد. این ارزیابی شامل جمعآوری سوابق پزشکی، اطلاعات تاریخچه بیماری، ارزیابی علائم و نشانههای عصبی و روانی و انجام آزمونهای تشخیصی است.
- مراقبت مستقیم: پرستاران بیمار اعصاب و روان مراقبتهای مستقیم از بیماران را انجام میدهند. این مراقبتها شامل مراقبتهای فیزیکی مانند: اداره داروها، انجام فعالیتهای مربوط به بهداشت شخصی، مراقبت از جراحی و پرستاری بیمار در طول درمان است.
- آموزش و توجیهات: پرستاران بیمار اعصاب و روان به بیماران و خانوادههای آنان آموزشهای لازم را میدهند و آنان را در مورد مسائل مربوط به بیماری و رفتار با افراد بیمار توجیه میکنند. آنها به بیماران کمک میکنند تا درک بهتری از بیماری و راههای مدیریت آن داشته باشند و با مشکلات روانی و عصبی خود مقابله کنند.
- همکاری با تیم درمانی: پرستاران بیمار اعصاب و روان، اطلاعات و مشاوره لازم را به پزشکان ارائه میدهند و در برنامهریزی و اجرای درمانهای اتخاذ شده، شرکت میکنند.
نحوه پرستاری از بیماران اعصاب و روان
مراقبت پرستاری از بیماران اعصاب و روان نیازمند مهارتها و دانش خاصی است، همچنین پرستاران باید حساسیت و توجه خاصی به نیازهای احساسی و روانی بیماران داشته باشند. آنها باید بتوانند به بیماران گوش دهند، احساساتشان را درک کنند و با آنها حس همدلی و احترام متقابل برقرار کنند. توانایی برقراری ارتباط مؤثر، تسهیل ارتباط بین بیمار و خانواده، و ارائه حمایت روانی به آنها نیز جزء وظایف پرستاران اعصاب و روان است. در ادامه به مراحل و شیوه پرستاری از این بیماران خواهیم پرداخت که عبارتاند از:
ارزیابی و بررسی
در ابتدا، پرستار باید بیمار را ارزیابی کند و تاریخچه پزشکی و روانشناختی او را بررسی کند. این شامل انجام مصاحبه با بیمار و خانوادهاش، بررسی سوابق پزشکی و داروهای استفاده شده توسط بیمار میشود. این ارزیابی اولیه به پرستار کمک میکند تا نیازها و مسائل اساسی بیمار را شناسایی کند.
مدیریت داروها
بسیاری از بیماران اعصاب و روان نیاز به مصرف داروهای خاصی دارند. پرستار باید دقت کند و داروها را با دقت، ترتیب درست و به موقع به بیماران بدهد. همچنین، پرستار باید از عوارض جانبی داروها آگاهی داشته باشد و به بیمار در مورد این عوارض آموزش دهد.
مراقبت بیمارستانی
برخی بیماران اعصاب و روان نیازمند بستری در بیمارستان هستند. پرستاران باید مراقبتهای بیمارستانی مانند: نظارت بر علائم حیاتی، مراقبت از راحتی بیمار، ارائه تغذیه مناسب و اجرا دستورات پزشکی را به طور دقیق انجام دهند.
کنترل مشکلات روانی
برخی بیماران اعصاب و روان نیازمند کنترل و مدریتهای روانی خاصی هستند. پرستاران باید با توجه به نیازهای بیمار، محیط را آرام و مطمئن کنند، تحریکات محیطی را کاهش دهند و به بیماران کمک کنند تا با تنشها و استرسهای خود مقابله کنند.
پشتیبانی امواج مغزی
برخی بیماران اعصاب نیازمند پشتیبانی از امواج مغزی هستند. پرستاران باید بتوانند این تجهیزات را به درستی نصب کرده و نتایج امواج مغزی را تفسیر کنند.
پشتیبانی روانشناختی
برخی بیماران اعصاب و روان نیازمند حمایت و پشتیبانی روانشناختی هستند. این نوع پشتیبانی به فرد کمک میکند تا بهبود و تغییرات مثبتی در سلامت روانی خود برای رسیدن به کیفیت زندگی بهتر داشته باشد.

فواید پرستاری از بیماران اعصاب و روان
پرستاری از بیماران اعصاب و روان دارای مزایای مهمی است که عبارتاند از:
مراقبت و حمایت
روان پرستاران در طول فرایند درمان از بیماران حمایت و مراقبت میکنند. این حمایت شامل فراهم کردن محیط آرامشبخش، ارائه اطلاعات کامل در مورد بیماری و درمان، ارزیابی و نظارت بر علائم و نشانههای بیماری و راهنمایی در مورد روشهای مدیریت است.
بهبود کیفیت زندگی
با توجه به تاثیرات عصبی و روانی بیماریها، پرستاران اعصاب و روان با فعالیتهایی که انجام میدهند کیفیت زندگی بیمار را به شدت افزایش میدهند. آنها با ارائه مراقبتها، همراه با توجه به نیازهای فردی بیماران و بهبود شرایط عصبی و روانی آنان، به کاهش علائم، افزایش راحتی و بهبود عملکرد روزمره آنها کمک میکنند.
ارائه آموزش و توجیهات
پرستاران اعصاب و روان به بیماران و خانوادههای آنان آموزش و توجیهات لازم را در مورد بیماری، روشهای مدیریت، رفتارهای درست و تغییرات در سبک زندگی آموزش میدهند. این آموزشها میتوانند به بیماران کمک کنند تا خودکارآمدی بیشتری در مدیریت عصبی و روانی خود داشته باشند و سریعتر بهبود پیدا کند. همچنین بیمار و اطرافیان او را در مورد مسائل، عوارض و خطرات بیماری توجیه میکنند.
حل مشکلات و مشاوره
پرستاران اعصاب و روان میتوانند به بیماران در حل مشکلات روزمره و مشکلات روانی کمک کنند. آن ها، مهارتهای مشاوره و تحلیل مسائل را دارند و با بیماران در ارتقاء روابط بین فردی، مدیریت استرس، تغییر رفتار و ایجاد سبک زندگی سالم کمک میکنند.
همکاری با تیم درمانی
روان پرستاران، در تیم درمانی با سایر متخصصان مانند روانپزشکان، روانشناسان و متخصصان اعصاب همکاری میکنند. این همکاری منجر به بهبود و ارتقاء مراقبت بیماران میشود.
پیشگیری و ارتقاء سلامت
پرستاران اعصاب و روان میتوانند نقش مهمی در پیشگیری از بروز مشکلات عصبی و روانی داشته باشند. آنها با ارائه آموزشهای بهداشت روانی، تشویق به فعالیتهای سالم، مراقبت از سبک زندگی و مدیریت استرس، به افزایش سلامت عمومی بیماران کمک میکنند. همچنین مانع بروز اتفاقات تلخ ناشی از بیماری روانی شوند.
کاهش هزینههای درمان
پرستاری از بیماران اعصاب و روان میتواند بهبود فرآیند درمان و کاهش هزینههای بهداشتی نیز به همراه داشته باشد. با ارائه مراقبتهای مناسب و به موقع، بیماران ممکن است نیاز کمتری به بستری در بیمارستان داشته باشند و بهبود سریعتری را تجربه کنند.
نکته: پرستاران اعصاب و روان باید دارای دانش و مهارتهای فنی و علمی باشند، همچنین باید از صبر، انعطافپذیری، همدلی و احترام به حریم شخصی بیماران پیروی کنند. این پرستاران نقش حیاتی در بهبود و حفظ سلامتی بیماران اعصاب و روان دارند و میتوانند به آنها در روند بهبود کمک کنند.
کاربردهای پرستاری از بیماران اعصاب و روان در منزل
کاربردهای پرستاری در حوزه اعصاب و روان بسیار گسترده و متنوع هستند. پرستاران در این حوزه میتوانند نقشهای مهمی را در مراقبت و پشتیبانی از بیماران با اختلالات روانی و عصبی ایفا کنند. در زیر به تفصیل به برخی از کاربردهای پرستاری در حوزه اعصاب و روان میپردازیم:
ارزیابی و تشخیص
پرستاران میتوانند در ارزیابی و تشخیص بیماران با اختلالات روانی و عصبی نقش مهمی ایفا کنند. آنها میتوانند اطلاعات مربوط به بیماران را جمعآوری کرده، سطح عملکرد آنها را ارزیابی کنند، مصاحبههای مربوط به سابقه پزشکی و روانشناختی انجام داده و نتایج را به تیم درمانی ارائه دهند.
مراقبت مستقیم از بیمار
پرستاران میتوانند به طور مستقیم مراقبت از بیماران با اختلالات عصبی و روانی را بر عهده بگیرند. آنها میتوانند به مراقبت از نیازهای پایه مانند بهداشت شخصی، تغذیه، بهداشت و خدمات بهداشتی کمک کنند. همچنین، در انجام مراقبتهای پرستاری پیشرفته مانند: تزریق دارو، تمرینات فیزیکی، نظارت بر دستگاههای پزشکی و مراقبت از زخمها را نیز انجام دهند.
حمایت و مشاوره
پرستاران در ارائه حمایت و مشاوره روانی به بیماران با اختلالات روانی نقش مهمی دارند. آنها میتوانند با گوش دادن به مشکلات بیماران، ارائه اطلاعات و آموزشهای مربوط به بیماری، راهنمایی در مورد استراتژیهای مقابله و مدیریت استرس، بهبود خودآگاهی و ارائه حمایت اجتماعی به بیماران کمک کنند.
نظارت بر داروها و درمانها
پرستاران مسئولیت نظارت و مدیریت داروها و درمانهایی که بیماران با اختلالات عصبی و روانی دریافت میکنند را بر عهده دارند. آنها باید از صحت انجام دستورات پزشکی، مصرف دقیق داروها، نظارت بر عوارض جانبی و پاسخ به سوالات بیماران در مورد درمانها و داروها کمک کنند.
ارائه آموزش به بیمار و خانواده
پرستاران میتوانند به بیماران و خانوادههای آنها آموزشهای مربوط به مدیریت بیماری، راهکارهای مقابله با علائم و نشانهها، روشهای مراقبت خانگی و مهارتهای مرتبط با بهبود کیفیت زندگی را ارائه دهند.
همکاری با تیم درمانی
روان پرستاران به عنوان عضوی از تیم درمانی عمل میکنند. آنها میتوانند با روانپزشکان، روانشناسان و سایر اعضای تیم درمانی همکاری کنند تا برنامههای درمانی مناسب را برای بیماران تدوین و اجرا کنند.
برای استفاده از خدمات پرستاری در منزل، تست خواب در منزل و کاردرمانی در منزل میتوانید در وبسایت مهر درمان اقدام به ثبت فرم درخواست کنید و یا با شماره تماس: ۰۹۰۵۸۰۰۸۰۰۶ تماس حاصل فرمایید.
کلام پایانی
بیماران اعصاب و روان وابسته به نوع و شدت بیماری به مراقبت و پرستاری نیاز دارند و پرستاری از این بیماران به آموزش و علم نیازمند است. روان پرستاران با آشنایی کامل به اصول و علمهای مورد نیاز، کمک بسیار زیادی به روند بهبود بیماری و ارتقا کیفیت زندگی این بیماران میکنند. پرستاران بیماران اعصاب و روان وظیفه پیگیری روند درمان، مصرف داروها، آموزش به بیمار و خانواده و همچنین مراقبتهای روحی و روانی از بیمار را دارند.
سوالات متداول
بله، تمام روان پرستاران آموزشهای لازم برای انجام مشاورههای روانی دیدهاند و توانایی این کار را دارند.
بله، روان پرستاران میتوانند در خانه به مراقبت و نگهداری از بیماران اعصاب و روان بپردازند و تمام آموزشهای لازم جهت مشاوره، مصرف دارو تزریق آمپولهای مورد نیاز را دیدهاند.
نیاز به دوپرستار بیمارمزمن روانی برای مدت چند روز برای خواهرم دارم, در حال حاضر در مرکز نیمه خصوصی نگهداری می شود، نیاز به چند روز مرخصی و خروج از مرکز دارد، متاسفانه خودم در خارج کشور هستم.