بی اختیاری ادرار در سالمندان

بی اختیاری ادرار در سالمندان یکی از مشکلات مختلفی است که بسته به سن و متابولیسم قابل مشاهده است. قبل از بیان جزئیات در مورد بی اختیاری که احتمالات زیادی برای علل آن وجود دارد و در هنگام بروز مشکلات جدی برای سالمندان ایجاد می‌کند، باید بررسی کرد که بی اختیاری ادرار چیست؟  مشکلی است که هم در علم پزشکی و هم در بین مردم به بی اختیاری ادرار معروف است. همچنین می‌تواند به عنوان خروج غیر ارادی ادرار از مجرای ادرار تعریف شود. می‌توان گفت که عموماً در هنگام خندیدن، عطسه، ورزش و پیاده روی دیده می‌شود. مشکل بی اختیاری ادرار می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود و همچنین خود را به طرق مختلف نشان دهد.

چه چیزی باعث بی اختیاری ادرار در سالمندان می‌شود؟

عواملی که می توانند باعث بی اختیاری ادرار در سالمندان شوند عبارتند از:

• علل ژنتیکی
• یبوست
• مصرف زیاد الکل
• اضافه وزن
• تغییرات هورمونی در دوران یائسگی
• مشکلات تجربه شده در بدو تولد
• عفونت واژن
• عفونت مجاری ادراری
• سنگ کلیه
• بیماری‌هایی که باعث می‌شود مغز عملکرد خود را از دست بدهد (آلزایمر و غیره).
• دیابت کنترل نشده
• استفاده از داروهایی مانند شل کننده‌های عضلانی و دیورتیک‌ها
• بزرگ شدن پروستات

همه این عواملی که می‌توانند باعث بی اختیاری ادرار در سالمندان شوند، می‌توانند انواع مختلف بی اختیاری ادرار را آشکار کنند. از این نظر، تاکید بر این نکته ضروری است که بی اختیاری ادرار به یک صورت اتفاق نمی‌افتد.

انواع بی اختیاری ادرار در سالمندان چیست؟

اگرچه علل بی اختیاری ادرار در سالمندان به اشکال مختلف است، اما می‌توان گفت که 4 نوع بی اختیاری ادرار وجود دارد. برای توضیح دقیق این انواع می‌توان موارد زیر را بیان کرد.

بی اختیاری استرسی

بی اختیاری استرسی ادرار، یکی از شایع‌ترین انواع بی اختیاری ادراری است که عموماً در زنان دیده می‌شود، زمانی رخ می‌‌دهد که فشار در شکم افزایش می‌یابد، مانند: هنگام سرفه، خنده، راه رفتن. بی اختیاری ادرار که دلیل اصلی آن ضعف در عضلات لگنی است که در قسمت پایینی دستگاه ادراری عمل می‌کنند نیز می‌تواند به دلیل ضعف عضلات مورد استفاده در هنگام تخلیه مثانه رخ دهد.

بی اختیاری نوع سرریز

بی اختیاری سرریز ادرار، همانطور که از نام آن پیداست، یک وضعیت سرریزی است که پس از جمع شدن ادرار بیش از حد لازم در مثانه رخ می‌دهد. در این موارد که نیاز به ادرار احساس نمی‌شود، مقدار کمی ادرار می‌چکد. بی اختیاری سرریز ادرار که معمولاً در بیماران دیابتی به شدت دیده می‌شود، پس از جراحی لگن و در بیماران مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس نیز امکان پذیر است.

بی اختیاری نوع فوری

بی اختیاری ادرار فوری به طور کلی به عنوان نوعی که سالمندان بیشتر با آن مواجه می‌شوند، شناخته شده است. بر خلاف نوع بی اختیاری استرسی، در این نوع که بیانگر وضعیتی است که نیاز به ادرار ایجاد می‌شود اما ادرار قبل از رسیدن به توالت خارج می‌شود. علت این نوع از بی اختیاری ادرار در سالمندان، فعالیت بیش از حد ماهیچه‌ها است.

بی اختیاری نوع مختلط

بی اختیاری ادرار مختلط را می‌توان به عنوان مواردی بیان کرد که بی اختیاری ادرار نوع urge و نوع استرس با هم دیده می‌شوند. صرف نظر از انواع بی اختیاری ادراری که در سالمندان دیده می‌شود، تشخیص علائم از قبل و شروع درمان در زمان کوتاه ضروری است.

بی اختیاری ادرار چگونه تشخیص داده می‌شود؟

در صورت وجود مشکل بی اختیاری ادرار در خانم‌ها و آقایان باید به پزشک متخصص اورولوژی یا متخصص زنان مراجعه شود. دکتر  بیمار را با مثانه پر، زور زدن، سرفه کردن، به طور مختصر با عضلاتش بررسی می‌کند تا ببیند آیا ادرارش نشت می‌کند یا خیر. با توجه به نتایج این آزمایشات، مثانه تخلیه می‌شود و میزان ادرار باقی مانده در داخل آن بررسی می‌شود. پس از شنیدن علائم بیمار، انجام آزمایشات خاص و تکمیل معاینات، می‌توان بی اختیاری ادرار را تشخیص داد.

درمان بی اختیاری ادرار

درمان بی اختیاری ادرار را می‌توان هم به صورت جراحی و هم به صورت غیرجراحی اعمال کرد.

درمان‌های جراحی: عمل‌های جراحی به ویژه در بی اختیاری استرسی ادرار اعمال می‌شود.

داروها: داروهای خوراکی می‌توانند موثر باشند، به ویژه در بی اختیاری ادرار فوری.

عادات تنظیمی: سعی می‌شود برخی از عواملی که ممکن است باعث بی اختیاری ادرار شوند (یبوست، چاقی، مصرف زیاد الکل و …) اصلاح شوند.

زمانی که مشکل بی اختیاری ادرار بر زندگی روزمره فرد تاثیر می‌گذارد، لازم است با پزشک متخصص مربوطه مشورت کرده و در راستای برنامه درمانی که توسط وی تجویز خواهد شد، اقدام کرد. در برخی موارد ممکن است لازم باشد بیمار در محیطی بماند که تحت نظر پرسنل بهداشتی باشد. افراد در این شرایط می‌توانند خدمات مراقبت در منزل را به عنوان جایگزینی برای بیمارستان دریافت کنند.

کلام آخر

همانطور که مشاهده می‌شود علل و عوامل خطر زیادی برای بی اختیاری ادرار با افزایش سن وجود دارد. با این حال، بی اختیاری ادرار برای بیماران مسن نباید به عنوان یک پیامد طبیعی پیری تلقی شود. تعیین نوع بی اختیاری ادرار و ارزیابی خوب بیمار، نقش اساسی در موفقیت قبل از درمان دارد. بی اختیاری ادرار را می‌توان با ارزیابی صحیح و مناسب توسط متخصص، تغییر دارویی که بیمار به دلایل دیگر مصرف می‌کند، تغییر عادات غذایی یا گاهی اوقات با دارو درمان کرد یا کاهش داد. برای ارزیابی و درمان صحیح باید با متخصصان اورولوژی مشورت کرد. بسیار مهم است که متخصص اورولوژی این ارزیابی را از نظر عوارض جانبی احتمالی داروهایی که به دلیل بی اختیاری ادرار در بیماران مسن تجویز می شود، انجام دهد.