زندگی با استومی
این مقاله توسط پزشکان متخصص مهر درمان بازبینی و تایید شده است .
همه مواقعی که باید مجبور باشیم با بیماری، جراحی و دوران نقاهت دستوپنجه نرم کنیم، از نظر جسمی و احساسی در موقعیت بسیار استرسزا هستیم، اما زندگی با استومی شامل چالشی حتی خاصتر از آنچه که فکر میکنیم است. به طور کلی، کسانی که جراحی استومی انجام دادهاند، به لطف خدمات استومی و اراده خویش بهآرامی همان فعالیتهایی را که قبل از جراحی انجام میدادند از سر خواهند گرفت، اما مهم است که به بدن خود گوش دهند و در چند ماه اول پس از جراحی استومی مراقب باشند.
اگر شما جراحی استومی را انجام دادهاید، باید کنترل زندگی خود را در دست بگیرید و راهی برای زندگی با استومایی که متناسب با عادات شما باشد پیدا کنید.
درست است که این روند معمولاً با مشکلاتی همراه است و تخلیه قابلکنترل نیست، گاهی اوقات حتی این فرآیند با صداهای کوچک همراه است؛ اما استومی نباید مانع زندگی شما شود بلکه نیاز به تغییراتی در سبک زندگی دارد. همچنین نیاز به زمان، تفکر مثبت و تمایل به انطباق با شرایط برای سازگاری با وضعیت جدید بدن دارد.
زندگی با استومی
در درک بسیاری از افراد، استوما نهتنها ظاهر و عملکرد بدن آنها را تغییر داده است، بلکه زندگی آنها را نیز تغییر داده است. فرد از مشکلات ناشناخته احساس ترس میکند، افکار و احساسات منفی وجودش را فرامیگیرد و در برخی موارد حتی افسردگی ایجاد میشود.
درک استوما بهعنوان راهی برای خلاص شدن از رنج طولانیمدت، درد طاقتفرسا و یک بیماری خطرناک بسیار مهم است. زندگی با استومی یک مسیر بقا است که میتواند منجر به یک زندگی شاد و رضایتبخش بدون درد و علائم ناتوانکننده بیماری شود.
چگونه با استومی یک سبک زندگی جدید ایجاد کنیم؟
روزهای اول پس از عمل بسیار سخت خواهد بود. کادر پزشکی در بیمارستان به شما نحوه مراقبت از استوما و نحوه استفاده از محصولات مراقبتی را آموزش میدهند. بااینوجود هر موقعیت جدید که در زندگی قبلی آشنا و قابلدرک بود، میتواند سؤالات زیادی را برای یک فرد استومی ایجاد کند. در زیر توصیههایی وجود دارد که به شما کمک میکند تا با واقعیت جدید سازگار شوید و درک کنید که چگونه از موقعیتهای غیرعادی خلاص شوید و به طور کامل با استوما زندگی کنید.
کنترل درد و ناراحتی
استوما نمیتواند صدمه ببیند، زیرا پایانههای عصبی ندارد در نتیجه باعث درد و فشار نمیشود. خونریزی جزئی ممکن است رخ دهد که در نتیجه آسیب جزئی به مخاط ظاهر میشود. رگهای خونی زیادی در این ناحیه وجود دارد و ممکن است در اثر لمس نادرست خونریزی کند. این طبیعی است و در عرض چند دقیقه خودبهخود از بین میرود.
رژیم غذایی
افراد مبتلا به استومی ممکن است رژیم غذایی نداشته باشند و غذاهایی را که به آن عادت کردهاند، بخورند. اما رعایت رژیم غذایی و مشاهده واکنش بدن بسیار مهم است. اگر رودهها به برخی غذاها همراه با درد، نفخ، اسهال یا یبوست واکنش نشان میدهند، حضور آنها در غذای روزانه باید به حداقل رساند. برخی از افراد پس از جراحی از همان رژیم غذایی سابق پیروی میکنند، درحالیکه برخی دیگر فقط کمی رژیم غذایی خود را تنظیم میکنند.
غذا بخش مهمی از زندگی با استومی است!
پس از عمل، پزشک لزوماً توصیههایی در مورد رژیم غذایی ارائه میدهد. همچنین توصیه میشود برای ایجاد یک رژیم غذایی فردی با یک متخصص تغذیه مشورت کنید که در ابتدا از نفخ و بوی شدید ترشحات جلوگیری میکند.
ارائه دستورالعملهای کلی برای تهیه یک برنامه تغذیه غیرممکن است، هر بیمار باید به طور مستقل بهترین منو را انتخاب کند. برای انتخاب یک رژیم غذایی مناسب، پزشکان توصیه میکنند که در ماه اول پس از جراحی، نوع غذا و مایع، حجم آنها و همچنین واکنش همزمان بدن، حجم حرکات روده، وجود نفخ، تشکیل گاز را ثبت کنید.
توصیههای اساسی برای افراد استومی عبارتند از:
- نوشیدن مایعات کافی، حداقل ۸-۱۰ لیوان آب در روز
- مایعات باید جدا از غذا مصرف شود.
- رعایت میزان نمک مصرفی طبیعی حدود ۶-۹ گرم در روز.
- محدودکردن استفاده از نوشیدنیهای الکلی و کافئیندار چرا که باعث کمآبی بدن میشوند.
- محدودیت در رژیم غذایی غذاهای سرشار از فیبر و قند؛ چرا که حذف آب از بدن را تحریک میکنند.
- محدودکردن استفاده از غذاهایی که باعث ایجاد گاز میشوند، مانند کلم سفید، پوست گوجهفرنگی، کلم بروکلی، مغز پرتقال و گریپفروت، آجیل، ذرت و غیره.
- غذا باید اغلب و در وعدههای کوچک مصرف شود. شام بهتر است زودهنگام میل شود و کمحجم و سبک باشد. این امر، کار رودهها را در شب به حداقل میرساند. اما شما نمیتوانید خود را خیلی محدود کنید.
- روزه گرفتن فعالیت روده را آرام نمیکند، بلکه علاوه بر این، تشکیل بیش از حد گازها را تحریک میکند.
لزومی ندارد که رژیم غذایی را بهشدت رعایت کنید، اما رژیم غذایی صحیح به شما امکان میدهد مدفوع را کنترل کنید و حرکات روده منظم، خودبهخود و کمتر انجام دهید.
ورزش و تحرک در زندگی با استومی
در زندگی با استومی، افراد میتوانند سفر کنند، ورزش کنند و زندگی فعالی داشته باشند. نکته اصلی درعینحال این است که مناسبترین، راحتترین ورزش یا تفریح را انتخاب کنید و بدن را در معرض استرس بیش از حد قرار ندهید. به عنوان مثال میتوانید رفتن به استخر یا باشگاه، بیرون رفتن در طبیعت یا پیکنیک، پیادهروی و استراحت در کنار دریا را تجربه کنید.
قبل از شروع فعالیت بدنی حتماً با پزشک خود مشورت کنید. در بیشتر موارد، استوما منع فعالیت بدنی و حرکت سبک ندارد. میتوانید با پیادهروی منظم شروع کنید.
به مرور فعالیت خود را زیاد کنید
در ۳-۲ ماه اول پس از عمل باید از فعالیت زیاد خودداری شود و بدن تحتفشار قرار نگیرد. نهتنها در مورد ورزش صحبت میکنیم، بلکه در مورد کارهای خانه نیز صحبت میکنیم مثل جاروبرقی، پاککردن وسایل و…
بهمحض اینکه بدن با حالت جدید خود سازگار شد، میتوانید بهتدریج کارها و وزن وسایلی را که برمیدارید، افزایش دهید. شدت ورزش و فعالیتهای ورزشی باید با سطح فعالیت قبل از عمل مقایسه شود.
پزشکان باید به بیماران هشدار دهند که استوما در بروز فتق نقش دارد. برای جلوگیری از بروز این نوع عوارض، بهتر است از بلندکردن یا هل دادن اجسام سنگین خودداری کنید.
کدام ورزش مناسب است؟
بهتر است از ورزشهای قدرتی مانند بوکس، وزنهبرداری یا کشتی پرهیز کنید. شنا، دوچرخهسواری، اسکی را انتخاب کنید. همچنین در زندگی با استومی مهم است که فعالیت بدنی بیش از حد نباشد.
بهداشت در سبک زندگی با استومی
محصولات مراقبتی مدرن و لوازم جانبی مخصوص بیماران استومی میتوانند بهراحتی و به طور مؤثر مشکل بوی نامطبوع را حل کنند. بهعنوانمثال، برخی از کیسههای کولوستومی (ادرار) دارای فیلتر زغالی داخلی هستند که از پخش شدن بوها جلوگیری میکند. پیروی از توصیههای تعویض مدفوع یا ادرار به حفظ بهداشت کمک میکند.
باگذشت زمان، تعویض کیسههای کولوستومی باید از یک برنامه ثابت و قابل پیشبینی پیروی کند.
همچنین میتوانید با استفاده از کیسه کولوستومی دوش بگیرید، حمام کنید یا در دریا شنا کنید، البته با استفاده از لوازم جانبی اضافی به شکل کلاه، تامپون برای استوما؛ اما بهتر است از رفتن به سونا یا حمام خودداری کنید. اگر کیسه کولوستومی در حین دوش گرفتن دارای فیلتر باشد، میتوان آن را با یک محافظ آببندی کرد. در صورت تمایل، برای جلوگیری از خیس شدن کیسه، میتوانید روی کیسه را نیز با فیلم چسبناک بپوشانید.
در مورد لباس شنا، پس از تشکیل استوما، میتوان همان مایو را مانند قبل از عمل پوشید.
رابطه جنسی، باردار شدن و بچهدارشدن
در بیشتر موارد، استوما از بارداری و زایمان جلوگیری نمیکند. در زنان مبتلا به استومی، عملکرد قاعدگی و فرزندآوری حفظ میشود. تنها محدودیت این است که زایمان نمیتواند طبیعی باشد و فقط با سزارین امکانپذیر است.
زندگی جنسی هم برای جوانان و هم برای نسل مسن مهم است و پس از تشکیل استوما ارتباط خود را از دست نمیدهد. بسیاری از بیماران به طور طبیعی پس از جراحی به زندگی جنسی عادی خود باز میگردند. بهمحض اینکه فرد، بدن تغییریافته خود را میپذیرد و شروع به برقراری ارتباط مثبتتر با آن میکند، نیاز طبیعی به صمیمیت ایجاد میشود. تا این مرحله، باید سعی کنید درک متقابل را با شریک زندگی خود حفظ کنید، یک ارتباط عاطفی نزدیک و اعتماد ایجاد کنید.
در موارد نادر، اختلال نعوظ در مردان و درد در زنان رخ میدهد. چنین پدیدههایی با عوامل فیزیولوژیکی مرتبط نیستند، بلکه با عوامل عاطفی مرتبط هستند. اگر وضعیت به طور طبیعی بهبود نیافت، باید از یک متخصص مسائل جنسی یا روانشناس کمک بگیرید.
خروج از منزل و مسافرت
هنگام خروج از خانه، چه یک مسیر کوتاه تا سوپرمارکت یا یک سفر تماموقت، افراد مبتلا به استومی ممکن است در ابتدا احساس اضطراب کنند و این طبیعی است. اما خیلی نگران نباشید، نکته اصلی این است که همه چیز را بادقت برنامهریزی کنید.
وسایل زیر را باید در سفر همراه خود داشته باشید:
- کیسه یدکی
- صفحات چسب
- گیره (در صورت لزوم)
- دستمال کاغذی، دستمال مرطوب
- کیسههای پلاستیکی که برای دفع کیسه کولوستومی استفاده میشوند.
اگر قصد سفر با هواپیما را دارید، باید لوازم جانبی را هم در چمدان دستی و هم در چمدان قرار دهید.
هنگام سفر به خارج از کشور باید با کسب اجازه از پزشک معالج یا اطلاعاتی در مورد استوما که به زبان این مقصد مدنظر را همراه داشته باشید. ترجمه باید از قبل آماده شود تا در صورت لزوم، توضیحات در مورد تمام لوازم جانبی لازم به کارکنان امنیتی شرکت حملونقل ارائه شود.
نظرات: