تفسیر آزمایش خون
این مقاله توسط پزشکان متخصص مهر درمان بازبینی و تایید شده است .
جواب آزمایش خون و ادرار می‌تواند حقایق زیادی را درباره وضعیت سلامتی‌تان مشخص کند. پزشکان معمولاً زمانی آزمایش خون یا ادرار را برای مراجعه‌کنندگان تجویز می‌کنند که بخواهند از وضعیت سلامتی آنها مطلع شوند یا علت مشکلی را شناسایی کنند. اما نشانه‌ها و ارقام درج شده در جواب آزمایش خون و ادرار چه معنایی دارند؟ تفسیر آزمایش خون چه ارتباطی با تداوم سلامتی افراد دارد؟ در ادامه این مطلب می‌خواهیم با بیانی ساده به مهم‌ترین اجزای نتیجه آزمایش خون و ادرار بپردازیم و محدوده آنها را در یک فرد طبیعی مشخص کنیم. بنابراین، با ما همراه باشید تا:
- جواب آزمایش خون و ادرار را به زبانی ساده معنا کنیم.
- فاکتورهای قابل اندازه‌گیری در خون و ادرار را معرفی کنیم.
- عوامل مؤثر بر تفسیر آزمایش خون را مشخص کنیم.
- ارتباط بین تحلیل جواب آزمایش خون و سلامتی را کشف کنیم.
چرا انجام دادن آزمایش خون و ادرار مهم است؟
آزمایش روشی است که در طی آن، از خون، ادرار و سایر مایعات یا بافت‌های بدن نمونه‌برداری می‌کنند تا اطلاعاتی درباره سلامتی‌تان به دست آورند. تحلیل جواب آزمایش خون برای کمک به تشخیص، غربالگری یا نظارت بر بیماری یا شرایطی خاص اهمیت دارد. البته باید به این نکته توجه کنید که این آزمایش‌ها نقش مهمی در مراقبت از سلامتتان دارند اما تصویر کاملی از وضعیت آن را ترسیم نمی‌کنند. این نتایج در واقع مکمل اقداماتی نظیر معاینات فیزیکی، بررسی سابقه سلامتی و سایر آزمایش‌ها هستند.
هدف از انجام دادن آزمایش خون و ادرار چیست؟
- تشخیص وجود یک بیماری خاص در بدن: مثلاً نتیجه آزمایش HPV نشان می‌دهد که آیا به این عفونت مبتلا شده‌اید یا خیر.
- غربالگری: تفسیر آزمایش خون به روش غربالگری نشان می‌دهد که آیا در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به یک بیماری خاص هستید یا خیر. همچنین، این روش می‌تواند برای تشخیص دادن بیماری‌های بدون علامت در بدن مفید باشد.
- بررسی میزان مؤثر بودن درمان: تحلیل جواب آزمایش خون نظارت بر فرآیند اثرگذاری درمان را مشخص می‌کند. آزمایش‌ها نشان می‌دهند که وضعیت بیمار در حال بهبودی یا وخیم‌تر شدن است.
- بررسی سلامت عمومی: انجام دادن دوره‌ای آزمایش خون و ادرار مشخص می‌کند که تغییراتی در وضعیت سلامتی‌تان ایجاد شده است یا خیر. تحلیل جواب آزمایش خون می‌تواند به یافتن مشکلات سلامتی قبل از ظهور علائم آنها کمک کند.
در نتیجه آزمایش خون و ادرار چه اطلاعاتی درج می‌کنند؟
به‌طور کلی، در برگه جواب آزمایش خون و ادرار معمولاً اطلاعات زیر را می‌نویسند.
- مشخصات پزشک تجویزکننده آزمایش، بیمار و آزمایشگاه و اطلاعات زمانی
- فهرست متغیرها یا فاکتورهای اندازه‌گیری شده معمولاً به‌صورت حروف مخفف و اعداد انگلیسی
- بازه نرمال متغیرها برای مقایسه
- در پاره‌ای موارد، توضیحاتی درباره عملیات انجام شده
تفسیر آزمایش خون و ادرار را بر اساس چه فاکتورهایی انجام می‌دهند؟
در جدول زیر می‌توانید برخی از مهم‌ترین فاکتورهایی را ببینید که اندازه‌گیری و در برگه جواب آزمایش خون و ادرار درج می‌شوند. پزشک با توجه به بازه نرمال این فاکتورها و انجام معاینات لازم می‌تواند جمع‌بندی نسبتاً دقیقی درباره تحلیل جواب آزمایش خون و وضعیت جسمی مراجعه‌کننده به دست آورد.
| گلبول سفید | WBC | گلبول‌های سفید خون توسط سیستم ایمنی تولید می‌شوند تا به دفاع از بدن در برابر عفونت کمک کنند. آنها در مغز استخوان تشکیل می‌شوند و سپس از طریق خون به قسمت های مختلف بدن می‌روند. انواع مختلفی از گلبول‌های سفید وجود دارد که عمده‌ترین آنها نوتروفیل‌ها (همچنین گرانولوسیت‌ها)، سلول‌های T و سلول‌های B هستند. گزارش FBC تعداد گلبول‌های سفید خون را در خون محیطی نشان می‌دهد، اما نمی‌تواند اکثر آنها را ثبت کند که در غدد لنفاوی، طحال، مغز استخوان و غیره پنهان شده‌اند. فقط حدود 5 تا 10 درصد از تعداد کل WBC در خون محیطی دیده می‌شود. لذا اعداد FBC مفید هستند، اما تصویر کاملی نشان نمی‌دهند. | 3.8 – 10.8 109/L |
| گلبول قرمز | RBC | گلبول‌های قرمز مسئول رساندن اکسیژن به سراسر بدن هستند. چند میلیون از آنها در یک قطره خون وجود دارد. تعداد کم گلبول‌های قرمز نشان‌دهنده کم‌خونی است که می‌تواند منجر به خستگی شود که یکی از علائم پیشرفت CLL است. مغز استخوان تنها جایی است که گلبول‌های را می‌سازد. | بزرگسالان خانم 3.8 – 5.8 x 10 12/L بزرگسالان آقا 4.5 – 6.5 x 10 12/L |
| هموگلوبین | Hb | هموگلوبین پروتئینی است که توسط گلبول‌های قرمز برای توزیع اکسیژن به بافت‌ها و سلول‌های بدن استفاده می‌شود. کم بودن هموگلوبین به این معنی است که گلبول‌های قرمز نمی‌توانند حمل اکسیژن را به‌طور مؤثری انجام دهند. این وضعیت باعث کم‌خونی و در نتیجه خستگی می‌شود. | بزرگسالان خانم 11.5 – 16.5 g/dL بزرگسالان آقا 13.0 -18.0 g/dL |
| هماتوکریت | HCT | هماتوکریت که گاهی به آن PCV می‌گویند، میزان حجمی را اندازه می‌گیرد که گلبول‌های قرمز در خون اشغال می‌کنند. مقدار به صورت درصدی از گلبول‌های قرمز خون در حجم خون ارائه می‌شود. برای مثال، هماتوکریت 38/0 به این معنی است که 38 درصد از حجم خون از گلبول‌های قرمز تشکیل شده است. | بزرگسالان خانم 0.36 – 0.47 بزرگسالان آقا 0.40 – 0.52 |
| پلاکت‌ها | PLT | پلاکت‌ها (ترومبوسیت‌ها) سلول‌های ریزی هستند که به‌وسیله مغز استخوان تولید می‌شوند تا در صورت بریدگی یا خراش به لخته شدن خون کمک کنند. کاهش تعداد پلاکت‌ها ترومبوسیتوپنی نامیده می‌شود. علت احتمالی این عارضه اختلال در سیستم ایمنی است که در آن آنتی‌بادی‌ها پلاکت‌ها را از بین می‌برند. | 150 – 400 x 109/L |
| قند خون رندوم | BS | اندازه‌گیری کردن قند خون به‌صورت رندوم | 200> |
| قند خون ناشتا | FBS | سنجش قند خون در حالت ناشتا | 100> |
| قند خون دوساعته پس از غذا | 2hpp | در این آزمایش خون، دو بار نمونه گرفته می‌شود. در وهله نخست، نمونه خون در شرایط ناشتا گرفته می‌شود و پس از صرف صبحانه‌ای معمولی و سپری شدن دو ساعت، مجدداً نمونه خون گرفته می‌شود. | 140> |
| کلسترول | Cholesterol | کسترول برای ساختن غشای سلول‌ها،تولید هورمون‌ها و اسید‌های صفراوی در بدن به کار می‌رود. 8 تا 12 ساعت ناشتا بودن برای این آزمایش لازم است. | 200mg/dL> |
| تری‌گلیسرید | TG | این ماده نوعی چربی است که منبع انرژی برای بدن محسوب می‌شود. | 150mg/dL> |
| چربی خوب | HDL | ساختارهایی از چربی و پروتئین هستند که کلسترول اضافی را از دیواره رگ‌های خونی جدا کرده و به کبد منتقل می‌کنند. | در آقایان 40mg/dL> در خانم‌ها 50mg/dL> |
| چربی بد | LDL | ساختارهایی از چربی و پروتئین هستند که کلسترول را در بافت‌ها و عروق بدن رسوب می‌کنند. | 100mg/dL> |
نتیجه‌گیری
تفسیر آزمایش خون و ادرار باید توسط پزشکی صورت گیرد که آن را تجویز کرده است. تحلیل جواب آزمایش خون می‌تواند بسیاری از نارسایی‌های اندام‌های بدن را مشخص کند. پزشکان با بررسی کردن این آزمایش‌ها، فاکتورهای مختلفی را در بدن رصد می‌کنند که ممکن است نشانه‌هایی از ابتلا به بیماری را در آینده داشته باشند. جواب آزمایش خون و ادرار برای دوره زمانی مشخصی معتبر است؛ چرا که فاکتورهای اندازه‌گیری شده با گذشت زمان دستخوش تغییر می‌شوند و در این‌صورت، تفسیر آزمایش خون نتایجی قطعی نخواهد داشت.
خدمات آزمایش در منزل مهر درمان با توجه به نیاز شما بیمار عزیز در مواردی مانند: آزمایش خون، آزمایش چکاپ زنان و مردان و آزمایشات سالمندان و کودکان و … انجام می پذیرد.
نظرات: