تنگی نفس در سالمندان و درمان آن
تنگی نفس می‌تواند ناشی از ناتوانی بدن در سازگاری با تغییرات محیطی یا شرایط زیستی مختلف باشد و اغلب نه‌تنها در افراد مسن، بلکه در افراد جوان نیز رخ می‌دهد. دشواری یا تنفس سریع در حین ورزش طبیعی است؛ اما اگر علائم بدون هیچ دلیل مشخصی، فرد بالای ۶۰ سال را آزار دهد، یک علامت هشداردهنده تنگی نفس در سالمندان است و باید به طور ویژه به آن اهمیت داد.
تنگی نفس در سالمندان چیست؟
تنگی نفس یکی از بیماری‌های شایع در سالمندان است که به معنای دشواری در تنفس است و خود را به اشکال مختلف نشان می‌دهد. به گفته پزشکان، بیماران تنگی نفس احساس کمبود اکسیژن دارند، دم و بازدم آنها مکرر یا کندتر میشود، سپس بدن شروع به مصرف اکسیژن بیشتری می‌کند، مانند تمرینات بدنی یا بالا رفتن از ارتفاع.
اگر تنگی نفس آزاردهنده نباشد، اما وضعیت عمومی سالمندان بدتر شود، محتمل‌ترین علت این است که بیماری در مرحله فعال است. یکی از علائم این بیماری، آسیب به دستگاه تنفسی، سیستم غدد درون‌ریز، قلب یا ایجاد عفونت است.
بسته به تعداد دفعات دم و بازدم، دو نوع تنگی نفس وجود دارد:
- تاکی پنه، با تنفس کم‌عمق سریع (تا ۶۰ یا بیشتر در دقیقه)، خود را در هیستری، بیماری‌های خونی و تب نشان می‌دهد.
- برادی پنه، با کاهش تعداد تنفس (تا ۱۲ یا کمتر در دقیقه)، هیپوکسی شدید یا سایر آسیب‌های مغزی، کمای دیابتی و غیره بروز می‌کند.
احتمال وقوع هر دو نوع تنگی نفس در سالمندان وجود دارد و بسته به شرایط فیزیکی آنها می‌تواند رخ دهد.
علائم تنگی نفس در سالمندان
علائم کلیدی تنگی نفس در سالمندان شامل موارد زیر است:
- دم و بازدم پر سروصدا
- احساس انقباض در قفسه سینه
- ضربان قلب سریع در هنگام فعالیت
- حملات خفگی
در حالت عادی اگر تنگی نفس و کمبود هوا وجود داشته باشد به تنفس توجهی نمی‌کنیم. این یک رفلکس است و بدن هر حرکت ریه را تجزیه‌وتحلیل نمی‌کند. به‌محض اینکه اندام شروع به کارنکردن می‌کند، توجه به آنها معطوف میشود. با آسیب‌شناسی‌های جدی، تنگی نفس شدید حتی در حالت نیز استراحت وجود دارد. البته بررسی و تشخیص دقیق تنها بر عهده پزشک است. اگروضعیت سلامت سالمند شما مناسب نیست یا نگران هستنید که خروج از منزل وضیعت تنفس آنها را بدتر کند، می‌توانید از خدمات پزشکی در منزل مرکز مهردرمان کمک بگیرید.
درجات علائم تنگی نفس
سبک: افزایش حرکت قفسه سینه زمانی ظاهر میشود که بیمار سریع راه می‌رود یا فعالیت بدنی دیگری انجام می‌دهد. در این مورد، تنگی نفس شدید پاتولوژیک نیست.
میانگین: حرکات آهسته است و فرد مسن به اندازه افراد سالم حرکت نمی‌کند اما دم و بازدم سریعی دارد. در درجه متوسط، تنگی نفس شدید پس از یک فشار کوچک در یک فرد مسن، به عنوان مثال، راه رفتن رخ می‌دهد.
سنگین: تنفس فعال پس از چند دقیقه راه رفتن روی سطح صاف مشاهده میشود. عملکرد تنفسی آنقدر دشوار میشود که زندگی روزمره سخت میشود و جز مشکلات جدی سلامتی هستند.
فوق‌العاده سخت: همیشه تنگی نفس وجود دارد، گاهی اوقات ناراحتی حتی هنگام درآوردن و پوشیدن لباس بدون کوچک‌ترین فشار فیزیکی ظاهر میشود.
با بروز هر درجه، توصیه‌هایی برای درمان، دارو‌های تنگی نفس در مدت زمان کوتاهی تجویز میشود، زیرا کیفیت زندگی سالمندان به میزان قابل توجهی کاهش می‌یابد. در برخی موارد نیاز به عمل جراحی است، چراکه امکان دارد مشکلی در ریه یا کار سیستم قلبی عروقی وجود داشته باشد.
همچنین بخوانید: چرا بیماران سالمند باید در خانه ویزیت شوند؟
علل تنگی نفس در سالمندان
علل تنگی تنفس در سالمندان، عبار‌ت‌اند از:
- هموگلوبین خون پایین
- احساسات منفی مانند ترس، اضطراب، عصبانیت
- چاقی
- بیماری‌های ریوی
- آسم
- بیماری ایسکمیک عروق
- نارسایی قلبی
- حمله قلبی
- ترومبوفلبیت
برای آشنایی بیشتر بخوانید: ویزیت سالمندان در منزل
چگونه در مواقع اضطراری به یک فرد مسن مبتلا به تنگی نفس کمک کنیم؟
بیماری‌های مرتبط با نارسایی قلبی تهدید‌کننده زندگی هستند و باید چنین شرایطی را تشخیص داد تا بتوان به‌موقع به فرد کمک کرد. علائمی که نشان می‌دهد کمبود اکسیژن با اختلال در کار قلب همراه است:
- یک فرد مسن به‌سختی می‌تواند نفس بکشد.
- با هر نوع فشار، تنگی نفس افزایش می‌یابد.
- تنگی نفس در وضعیت خوابیده به پشت و در حالت نشسته ظاهر میشود.
- لب‌های فرد کبود میشود، ضعف و وحشت رخ می‌دهد. چنین علائمی خطرناک هستند (ادم ریوی ممکن است رخ دهد) و نیاز به تماس فوری با آمبولانس دارد.
درمان تنگی نفس در سالمندان
درمان تنگی نفس در سالمندان پس از معاینه پزشکی و تجویز دارو توسط متخصص شروع میشود.
برای دستیابی به اثر افزایش عملکرد انقباضی قلب، گلیکوزید‌ها (دیگوکسین، استروفانتین) تجویز میشود. با تجمع مایع اضافی در بدن، تورم، دارو‌هایی مانند: فروزماید، هیدروکلروتیازید برای حذف آن تجویز میشود. برای حفظ و بازیابی تون عروقی، وازودیلاتور‌ها (ایزوکت، آپرسین و غیره) مورد نیاز است، آنها جریان خون را افزایش می‌دهند و بار روی قلب را کاهش می‌دهند. گشادکننده‌های برونش (سالبوتامول، فنوترول) برای تسکین سریع اسپاسم با گسترش لومن برونش‌ها استفاده میشود و در بیماری‌های التهابی، آنتی بیوتیک تجویز میشود.
علاوه بر دارو‌ها برای تنگی نفس، تمرینات تنفسی، هوای تازه و فعالیت بدنی متوسط و منظم از موارد ضرورری هستند. یک مکمل خوب برای درمان دارویی استفاده از دستور العمل‌های عامیانه است. برای فشار عصبی، دمنوش‌های گیاهی تسکین‌دهنده و برای ادم، دارو‌های گیاهی ادرارآور مفید هستند.
در پاسخ به این سؤال که اگر سالمندان دچار تنگی نفس شدید چه باید بکنم؟ ابتدا باید با یک درمانگر تماس بگیرید که مطالعات و آزمایشات لازم را تجویز می‌کند. علاوه بر این، مشکل تنگی نفس باید توسط یک متخصص در زمینه بیماری‌ها رسیدگی شود.
کلام آخر
در این بخش به بررسی تنگی نفس در سالمندان پرداختیم و بیان کردیم که در هنگام مشاهده علائم باید به پزشک مراجعه کنید. برای حفظ سلامتی، اجتناب از استرس سالمندان باید مراقبت مطلوب از سالمندان انجام شود. اگر نیاز به مراقبت پزشکی ازسالمندان دارید، می‌توانید با ما تماس بگیرید و انواع خدمات درمنزل برای مراقبت از سالمند را دریافت کنید.
نظرات: